Μπορεί να έχετε ακούσει ότι οι αστροναύτες αφαιρούν τη σκωληκοειδή απόφυση πριν φύγουν από τη Γη. Εξάλλου, λένε ότι μπορεί κανείς να ζήσει χωρίς αυτήν, επειδή δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό, αλλά πόση αλήθεια υπάρχει σε αυτό;
Η σκωληκοειδής απόφυση είναι μια μικρό, σωληνοειδές όργανο που βρίσκεται εκεί όπου το λεπτό έντερο ενώνεται με το παχύ έντερο, στο τυφλό έντερο. Η φλεγμονή και η μόλυνση της σκωληκοειδούς απόφυσης, γνωστή ως σκωληκοειδίτιδα, μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη του οργάνου και επακόλουθη εκτεταμένη μόλυνση (περιτονίτιδα). Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή.
Σε ορισμένες μακροχρόνιες αποστολές σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές – όπως η Ανταρκτική ή το διάστημα – οι συμμετέχοντες έπρεπε προηγουμένως να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης της σκωληκοειδούς απόφυσης (σκωληκοειδεκτομή) πριν από την αναχώρηση. Αυτό δικαιολογούνταν από την περιορισμένη πρόσβαση σε ιατρικές εγκαταστάσεις και τις δυσκολίες στην απομάκρυνση ανθρώπων από αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές σε περίπτωση επείγοντος ιατρικού περιστατικού.
Η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης πριν από την αναχώρηση εξάλειπτε κάθε κίνδυνο σκωληκοειδίτιδας και των σχετικών επιπλοκών της κατά τη διάρκεια της αποστολής, συμβάλλοντας έτσι στην ασφάλεια και την ευημερία των συμμετεχόντων. Προφανώς, δεν υπήρχαν μειονεκτήματα, αν και τώρα γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ίσχυε.
Ένα υποτυπώδες όργανο
Για τους προγόνους μας, η σκωληκοειδής απόφυση πιθανότατα εξελίχθηκε για να τους βοηθήσει να χωνέψουν μια δίαιτα πλούσια σε ωμά λαχανικά και κυτταρίνη, όπως εξακολουθεί να συμβαίνει σε πολλά φυτοφάγα θηλαστικά. Πριν από χιλιάδες χρόνια θα λειτουργούσε ως προέκταση του τυφλού πυρήνα, που συμμετείχε στη βακτηριακή πέψη των ινώδους φυτικού υλικού.
Καθώς άλλαζε η ανθρώπινη διατροφή, έγινε πλουσιότερη σε ζωικές πρωτεΐνες και σε πιο εύπεπτες μαγειρεμένες ή ζυμωμένες τροφές, υπήρχε λιγότερη ανάγκη για ένα ογκώδες τυφλό έντερο και μια λειτουργική απόφυση για την πέψη της κυτταρίνης. Ως αποτέλεσμα, η ανθρώπινη σκωληκοειδής απόφυση μειώθηκε σε μέγεθος και έχασε την αρχική της λειτουργία στη διαδικασία της πέψης. Για το λόγο αυτό, θεωρείται εδώ και καιρό ένα υποτυπώδες όργανο, ένα μέρος του σώματος που ήταν χρήσιμο εκείνη την εποχή, αλλά σήμερα μπορούμε να το αποχωριστούμε.
Ωστόσο, ενώ δεν εξυπηρετεί πλέον τον αρχικό του σκοπό, γνωρίζουμε τώρα ότι η σκωληκοειδής απόφυση έχει αναπτύξει νέες λειτουργίες που είναι απαραίτητες για την ανθρώπινη υγεία.
Ρυθμιστής του μικροβιώματος
Η σκωληκοειδής απόφυση έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί σημαντικό κομμάτι της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδίως στην πρώιμη ηλικία. Λειτουργεί ως λεμφοειδές όργανο παρόμοιο με τις πλάκες του Peyer στο έντερο και συμβάλλει στην ωρίμανση των λεμφοκυττάρων Β (έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων) και στην παραγωγή αντισωμάτων (ανοσοσφαιρίνη τύπου Α), τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο της πυκνότητας και της ποιότητας του εντερικού μικροβιόκοσμου.
Επιπλέον, η ίδια η σκωληκοειδής απόφυση έχει ένα πολύ ποικίλο μικροβίωμα, που περιλαμβάνει διάφορα βακτήρια. Αυτή η ποικιλομορφία διαφέρει από άλλα μέρη του γαστρεντερικού σωλήνα, γεγονός που υποδηλώνει εξειδικευμένο ρόλο.
Η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης έχει συσχετιστεί με μείωση της βακτηριακής ποικιλότητας του εντέρου. Τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε σκωληκοειδεκτομή παρουσιάζουν μειωμένη ποσότητα ωφέλιμων βακτηρίων που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου. Αυτή η μείωση της μικροβιακής ποικιλομορφίας μπορεί να οδηγήσει σε εντερική δυσβίωση και ενδεχομένως να αυξήσει την ευαισθησία σε διάφορες ασθένειες.
Η σκωληκοειδεκτομή έχει επίσης συνδεθεί με αύξηση της ποικιλότητας των μυκήτων στο έντερο. Αυτή η αλλαγή στο μικροβιακό οικοσύστημα υποδηλώνει ότι η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να παίζει ρόλο στην ισορροπία μεταξύ βακτηριακών και μυκητιασικών πληθυσμών, λειτουργώντας ενδεχομένως ως αποθήκη κοινόχρηστου εντερικού μικροβιόκοσμου που επανακατοικεί το παχύ έντερο μετά από έκθεση σε παθογόνα ή αντιβιοτική αγωγή.
Σχετικα άρθρα
Η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να διαδραματίζει περαιτέρω ρόλο στην προστασία του γαστρεντερικού συστήματος από εισβάλλοντα παθογόνα. Αυτό θα εξηγούσε γιατί η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης έχει συσχετιστεί με χειρότερη πρόγνωση για υποτροπιάζουσα λοίμωξη από Clostridioides difficile και αυξημένο κίνδυνο φλεγμονώδους νόσου του εντέρου και ελκώδους κολίτιδας.
Μπορεί ακόμη να σχετίζεται με την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης άλλων παθήσεων, όπως η καρδιακή νόσος και η νόσος του Πάρκινσον. Ο ρόλος της σκωληκοειδούς απόφυσης στη διατήρηση της μικροβιακής ποικιλομορφίας φαίνεται επομένως να είναι κρίσιμος για τη συνολική υγεία.
Τι γίνεται με τους αστροναύτες;
Αν και η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης ήταν μέχρι πρόσφατα μια διαδικασία ρουτίνας, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τους πιθανούς κινδύνους της.
Πρώτα απ’ όλα, υπάρχουν οι κίνδυνοι που συνεπάγεται κάθε χειρουργική επέμβαση – μετεγχειρητικές λοιμώξεις μπορεί να εμφανιστούν σε κάθε χειρουργική επέμβαση και οι σκωληκοειδεκτομές δεν αποτελούν εξαίρεση. Η αιμορραγία είναι μια άλλη πιθανή επιπλοκή που μπορεί να προκύψει κατά τη διάρκεια ή μετά την αφαίρεση, και σε σπάνιες περιπτώσεις, η μετεγχειρητική αιμορραγία μπορεί να απαιτήσει μετάγγιση αίματος. Επιπλέον, η σκωληκοειδεκτομή πραγματοποιείται συνήθως υπό γενική αναισθησία, η οποία ενέχει το δικό της σύνολο πρόσθετων κινδύνων.
Αλλά όπως μόλις είδαμε, η σκωληκοειδής απόφυση παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του μικροβιώματος του εντέρου, συμβάλλοντας στην ποικιλομορφία του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αφαίρεση ως προληπτικό μέτρο δεν συνιστάται πλέον για τους αστροναύτες. Η NASA γνωρίζει ότι οι πιθανοί κίνδυνοι που συνδέονται με μια τέτοια παρέμβαση υπερτερούν των πλεονεκτημάτων της και προτιμά να εστιάζει στη διατήρηση της συνολικής υγείας των αστροναυτών, παρέχοντας παράλληλα την απαραίτητη ιατρική υποστήριξη κατά τη διάρκεια των διαστημικών αποστολών.
Πηγή: Το διαβάσαμε The Conversation
Σε καμία περίπτωση το site δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ιατρικός σύμβουλος. Για οποιαδήποτε ιατρικό θέμα σας απασχολεί, παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον προσωπικό σας ιατρό.
Σχόλια0